ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား (သို႔) က်ည္ဆံရထားမ်ား (High-speed Railways)
ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထား ဆိုသည္မွာ သာမန္လမ္းေၾကာင္းမ်ားတြင္ ေျပးဆြဲေသာ ရထားမ်ားထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုမိုျမန္ဆန္ေအာင္ ေျပးဆြဲႏိုင္သည့္ ခရီးသည္တင္ ရထားမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအရ အသံုးျပဳေသာလမ္းေၾကာင္း (Railways Tracks) မ်ားေပၚ မူတည္၍ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ လမ္းေၾကာင္းမ်ားတြင္ တနာရီ ၁၄၅ ကီလိုမီတာ၊(မိုင္၉၀) ႏွင့္အထက္၊ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားတြင္ တနာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ (၁၂၄ မိုင္) ေျပးဆြဲႏိုင္ေသာ ရထားမ်ား ပါ၀င္ပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း စံသတ္မွတ္ခ်က္တခု အေနႏွင့္မဟုတ္ဘဲ ေဒသတြင္း လိုအပ္ခ်က္မ်ားအရ အျခားရထားမ်ားသည္လည္း လိုအပ္ေနမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ားအား ဒီဇိုင္းေရးဆြဲ ထုတ္လုပ္မႈသည္ အျခားေသာ ကုန္စည္ပို႔ေဆာင္မႈ အမ်ိဳးအစားႏွင့္ဆိုင္ေသာ ရထားေျပးဆြဲမႈမ်ားအတြက္လည္း လက္ဆင့္ကမ္းေပးႏုိင္စြမ္း ရွိပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံရွိ စာပို႔ရထား သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္း လာပို႔စတီ (La Poste) တြင္အျခားေသာ ကုန္တင္ပို႔ေဆာင္ေရး TGV အမ်ိဳးအစား ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ားကိုလည္း လည္းပိုင္ဆိုင္ထားျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
သမိုင္းေၾကာင္းမ်ား
(၂၀)ရာစု အေစာပိုင္းမွစ၍ ေမာ္ေတာ္ကား သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးသည္ ကုန္းလမ္းသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၏ အဓိကက်ေသာ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ ျဖစ္လာေသာ္လည္း ရထားသယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈသည္ အေျခခံက်ေသာ ခရီးသည္အမ်ားစုကို တင္ေဆာင္ႏုိင္ေသာ ပထမဆံုး သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈပံုစံ ျဖစ္ပါသည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္မွစ၍ ေရေႏြးေငြ႔ ပိုက္လိုင္းသံုးရထားမ်ား (streamlined trains) မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ပွ်မ္းမွ်အျမန္ႏႈန္း တနာရီ (၁၃၀) ကီလိုမီတာႏွင့္ အျမန္ဆံုးအလ်င္ တနာရီ (၁၆၀) ကီလိုမီတာအထက္အထိ ေျပးဆြဲႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ထိုဝန္ေဆာင္မႈမ်ားသည္ ထိပ္တန္းေလယာဥ္ သယ္ေဆာင္မႈမ်ားကိုပင္ စိန္ေခၚယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါသည္။ အရွိန္အဟုန္ ေကာင္းဆဲမွာပင္ ဒုတိယကမၻာစစ္ေၾကာင့္ ရပ္တန္႔ခဲ့ရသည္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ အိုဓတ္ယု(Odakyu) လွ်ပ္စစ္ရထားကုမၸဏီမွ စတင္ၿပီး အက္စ္အက္စ္အီး ၃၀၀၀ (SSE 3000) အမ်ိဳးအစား ႐ိုမန္ဆည္းဆာ ရထားမ်ားကိုစတင္ အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။ အျခား ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားစြာ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ဂ်ပန္အင္ဂ်င္နီယာမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္မႈမ်ားျဖင့္ အႏၱရာယ္ကင္းစြာ တနာရီ ၁၄၅ ကီလိုမီတာႏႈန္းအထိ ေျပးဆြဲႏိုင္ေသာ ကမာၻ႔စံခ်ိန္တင္ ရထားမ်ား ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
ကမာၻ႔ပထမဆံုး ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ားကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွစတင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၆၄ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာတြင္ စတင္အသံုးျပဳခဲ့သည့္ တုိကိုင္းဒိုး ရွင္ကန္ဆန္ (Tokaido Shinkansen) ရထားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ပထမဆံုး ရွင္ကန္ဆန္ ဇီးရိုးစီးရီးမ်ားကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ကာ၀ါဆာကီ စက္ရံုႀကီးမ်ားတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး တိုက်ိဳ-နာဂိုယာ-က်ိဳတို-အိုဆာကာ လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ အျမန္ႏႈန္း တနာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ (၁၂၅ မိုင္ႏႈန္း) ျဖင့္ ေျပးဆြဲခဲ့ပါသည္။
အေျခခံအေၾကာင္းအရင္းမ်ား
ဂ်ပန္ႏွင့္ျပင္သစ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးတြင္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ားကို သံုးစြဲလာရျခင္း၏ တြန္းအားတရပ္မွာ ခရီးသည္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈႏႈန္း ျမင့္မားလာျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ၁၉၅၀ ႏွစ္လယ္ကာလမ်ားတြင္ ျမင့္မားလာေသာ စက္မႈစြမ္းအားမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ တိုကိုင္းဒိုး လမ္းမႀကီးေပၚတြင္ တိုကုိင္းဒိုး-ရွင္ကန္ဆန္္ ရထားစီမံကိန္းကို တိုက်ိဳႏွင့္ အိုဆာကာ ၾကားတြင္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့ပါသည္။ တိုကုိင္းဒိုး-ရွင္ကန္ဆန္ကုိ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပေသာ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ (၁) ရက္ေန႔၌ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါသည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္မူ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္တြင္ စီမံကိန္း စတင္ခဲ့ေသာ ပဲရစ္ႏွင့္လိုင္ယြန္ၾကား ပင္မလမ္းႀကီးကို အသစ္ျပန္လည္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ပါသည္။ အထက္ပါ ျဖစ္စဥ္ႏွစ္ရပ္လံုးကို သံုးသပ္ၾကည့္ပါက သာမန္ရထားမ်ားထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ေျပးဆြဲႏိုင္ေသာ ရထားမ်ားကို အထူးအသံုးျပဳရန္ ခြဲထုတ္လိုျခင္းျဖစ္သည္။ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုလံုးတြင္ (၃) နာရီအတြင္း ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးႏုိင္ၿပီး သယ္ေဆာင္မႈ အေခါက္ေရမ်ားကို ျပဇာတ္ဆန္ဆန္ ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအရာမ်ားသည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္လာျခင္း (သို႕) ျမန္ႏူန္းျမင့္ ရထားမ်ား စတင္အသံုးျပဳမႈျဖင့္ ၎ႏုိင္ငံမ်ားအတြင္း ကုန္သြယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ား တုိးတက္ေအာင္ျမင္လာျခင္း (Commercial success) ပင္ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ေလာင္စာဆီ ေစ်းႏႈန္းမ်ား ခ်ိဳသာလာျခင္း၊ အလိုအေလွ်ာက္ အသံုးၿပဳႏိုင္ေသာ စက္မႈနည္းပညာမ်ား ဖြံၿဖိဳးလာျခင္းႏွင့္ အေ၀းေျပးလမ္းမ်ားႏွင့္ ေလယာဥ္ကြင္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပးမႈမ်ားကို အစိုးရ ေထာက္ပံ့ေပးျခင္းတုိ႔မွလည္း ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား တိုးတက္လာမႈကို အေထာက္အကူ ျပဳေစခဲ့ပါသည္။ ဥေရာပႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ရထားမ်ားအေပၚ အေလးထား ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ကမာၻစစ္ႀကီးမ်ား အၿပီးတြင္ သိသိသာသာ တိုးတက္လာခဲ့ပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္မႈ ထိုကဲ့သို႕အေလးထား ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အလြန္ႀကီးမားေသာ အေ၀းေျပး လမ္းမ်ားႏွင့္ ေလယာဥ္ကြင္းမ်ားကို တည္ေဆာင္ႏိုင္သည္အထိပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎ႏိုင္ငံတြင္ ၿမိဳ႕တြင္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈမ်ားအား လံုး၀ လ်စ္လ်ဴရႈထားသည့္အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ အေ၀းေျပး ရထားလမ္းေၾကာင္းမ်ားသည္ အျခားဥေရာပႏွင့္ ဂ်ပန္ကို စိန္ေခၚယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သည့္အထိ အစိုးရမွ ထိန္းသိမ္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ထိုအခ်ိန္က အျခားႏုိင္ငံမ်ားထက္ လူဦးေရထူထပ္မႈ သိပ္မရွိျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။
ေလာင္စာဆီေစ်းႏႈန္းႏွင့္ လူဦးေရ ထူထပ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ရထားျဖင့္ ခရီးသြားလာမႈသည္ ကားႏွင့္သြားလာျခင္းကို စိန္ေခၚလာႏိုင္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ရထားတြင္အသံုးျပဳေသာ ေလာင္စာဆီ (gasoline engine) သည္ ကားထက္ ေလ်ာ့နည္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ တခါတရံတြင္လည္း မ်ားျပားစြာ အသံုးျပဳရျခင္းမ်ား ရွိတတ္ပါသည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထား အနည္းငယ္သာ ေလာင္စာဆီစြမ္းအင္ အသံုးျပဳရၿပီး က်န္သည့္လွ်ပ္စစ္ရထားမ်ားတြင္မူ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ပမာဏကိုသာ ျပည့္မီေအာင္ ျဖည့္တင္းေပးရပါသည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ လွ်ပ္စစ္ရထားလမ္း ကြန္ယက္မ်ားမွာ ဂ်ပန္ႏွင့္ ျပင္သစ္တြင္သာရွိၿပီး ႏ်ဴကလီးယားစြမ္းအင္မွ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကို ရယူပါသည္။ ေက်ာက္မီးေသြးမွ ေလာင္စာရယူၿပီး ေျပးဆြဲလွ်င္လည္း ဂ်င္နေရတာပါ၀ါမွ လ်ပ္စစ္ဓါတ္အား လံုေလာက္စြာရရွိျခင္းေၾကာင့္ အျခားေသာ ယာဥ္မ်ားထက္ သာလြန္ေသာ ခရီးသည္အေရအတြက္ လ်င္ျမန္မႈမ်ားႏွင့္ ေျပးဆြဲႏိုင္ပါသည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ရထားကဲ့သို႔ေသာ ရထားလမ္းပိုင္းဆိုင္ရာ ကြန္ယက္မ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ စက္မႈကုန္ၾကမ္းမ်ားသည္ အျခား၊ အျခားေသာ ေလယာဥ္တင္ (aircraft) မ်ားႏွင့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ အသံုးျပဳ ပစၥည္းမ်ားကဲ့သို႕အေျခခံ အေဆာက္အအံု အရည္အေသြးခ်င္း ယွဥ္ႏိုင္စြမ္းရွိရပါမည္။ နယ္သာလန္၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ စပိန္၊ ျပင္သစ္ စေသာႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးက႑ ေအာင္ျမင္ရျခင္း အဓိက အခ်က္မွာ ၿမိဳ႕တြင္းလူဦးေရ သိပ္သည္းမႈမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ျမန္္ႏႈန္းျမင့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ားကို အျခားဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ မတူဘဲ ဒုတိယကမာၻစစ္အႀကိဳကာလ ကတည္းကပင္ အသံုးျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ အေၾကာင္းမွာ အေမရိကန္ သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရး အေျခခံအေဆာက္အအံု ဖြံၿဖိဳးတုိးတက္မူ အားေကာင္းျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား၏ ေဆာက္လုပ္မူဆိုင္ရာ အေျခခံအေဆာက္အအံု (infrastructure)ကို တြက္ခ်က္ျခင္းမျပဳပါက ၎ရထားမ်ားသည္ သာမန္ျမန္ႏႈန္းရွိ အလယ္အလတ္တန္းစား ရထားမ်ားထက္ ပိုမိုၿပီး အက်ဳိးအျမတ္ ရရွိႏုိင္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ မ်ားျပားစြာသံုးစြဲရေသာ အမူထမ္း၊ ပညာရွင္မ်ား မလိုအပ္ျခင္းႏွင့္ လက္မွတ္မွရေသာ ဝင္ေငြမ်ားသည္ ခရီးအကြာအေဝးေပၚတြင္ မူတည္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အသံုးျပဳေသာ စရိတ္စက အားလံုးအတြက္ ရရွိေသာဝင္ေငြအခ်ိဳးသည္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ားတြင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါသည္။
ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထား အသံုးျပဳလ်က္ရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ား
ပံုမွန္အျမင့္မားဆံုး အသံုးျပဳေသာ အျမန္ႏႈန္း တနာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ (၁၂၄ မိုင္) ႏႈန္းျဖင့္ ေျပးဆြဲလ်က္ရွိေသာ ရထားမ်ားကို အသံုးျပဳလ်က္ရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။
တည္ေဆာက္ဆဲ ျမန္ႏႈန္းျမွင့္ရထားလမ္း စီမံကိန္းမ်ား
အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံ၏ အျမင့္မားဆံုးေသာ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈစနစ္မွာ ဒပ္ဘလင္ (Dublin) မွ ေကာ့ခ္ (Cork) ထိေျပးဆြဲေပးေသာ အင္တာစီးတီး (Intercity) ဆားဗစ္ျဖစ္ပါသည္။ စြမ္းအားျမင့္ကားမ်ားႏွင့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ားတေလွ်ာက္ ပို႕ေဆာင္မႈႏႈန္း ျမင့္မားေစရန္ တနာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ၊ (၁၂၅) မိုင္ထိ တုိးခ်ဲ႕ေျပးဆြဲရန္ အစီအစဥ္ခ် လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ရွိခဲ့ပါသည္။ ဒပ္ဘလင္မွ ဘဲလ္ဖတ္စ္ (Belfast) လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္တြင္ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ေအာက္ပါအဆင့္ျမွင့္တင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ စီစဥ္ထားပါသည္။
ေတာင္အေမရိကရွိ အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံ၏ တီေအဗြီ (TAV) စီးရီးရထားမ်ားအား ပထမတန္း ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား (အလြန္ျမန္ဆန္ေသာႏႈန္း တနာရီ ၃၂၀ ကီလိုမီတာထိ) အျဖစ္ အဆင့္ျမွင့္တင္ရန္အတြက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ မတ္လမွ စ၍ စီမံကိန္းစတင္ခဲ့ၿပီး ပထမအဆင့္ကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယႏွစ္၀က္တြင္ ၿပီးဆံုးမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ ၎စီမံကိန္းသည္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ ျဗဴႏို႔စ္ေအးရီးစ္(Buenos Aries) ႏွင့္ ႐ိုဆာရီ႐ို ( Rosario) ၾကား အကြာအေ၀း ၂၈၆ ကီလိုမီတာ (၁၇၆ မိုင္)၊ ေကာ္ဒိုဘာ (Cordoba)ထိ အကြာအေ၀း ၇၁၀ ကီလိုမီတာ (၄၄၁)မိုင္၊ ထိုမွတဆင့္ ေကာ္ဒိုဘာမွ မာဒယ္ပလာတာထိ ခရီးအကြာအေ၀း စုစုေပါင္း ၁၁၂၀ ကီလိုမီတာ (၆၉၅) မိုင္ကို ဆက္သြယ္ေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
ခရိုေအးရွားႏိုင္ငံတြင္မူ ဇာဂရက္(Zagreb) ႏွင့္ ရီဂ်က္ကာ (Rijeka) ၾကား ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားလမ္း တည္ေဆာက္မႈစီမံကိန္းကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ၿပီးဆံုးမည္ဟု သိရွိရပါသည္။
တူရကီႏိုင္ငံတြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ အန္ကာရာ (Ankara) ႏွင့္ အဓိကဆက္သြယ္ေရးၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ အစၥတန္ဘူလ္ (Istanbul) ၿမ္ိဳ႕ေတာ္မ်ားၾကား ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားလမ္း တည္ေဆာက္မူကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယႏွစ္ဝက္တြင္ စတင္ခဲ့ပါသည္။
ထရီနီဒက္ႏွင့္တိုဘာကို ႏိုင္ငံတြင္ ၎ႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳေတာ္မ်ားျဖစ္ေသာ Port of Spain ႏွင့္ ဆန္ဖာနန္ဒို (Sen Fernando) ၾကား ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထား ဆက္သြယ္ေျပးဆြဲမႈကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ စတင္ႏိုင္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားပါသည္။
ကေနဒါႏိုင္ငံတြင္လည္း အြန္ေတရီယို (Ontario)ႏွင့္ ကြီဘက္ (Quebec)သို႔ ဝင္ဆာ (Windsor)၊ အြန္ေတရီယိုမွ မြန္ထရီယယ္လ္ (Montréal)၊ ကြီးဘက္သို႔ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား ေျပးဆြဲႏိုင္ရန္ စီစဥ္လွ်က္ရွိပါသည္။
ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ လက္ရွိအသံုးျပဳေနေသာ က်ည္ဆံရထားမ်ား
Related Posts
1. ရထားနဲ႔ေလယာဥ္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ျခင္း
2. Maglev လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ရထား
ရည္ညႊန္းကိုးကား
Wikipedia
သမိုင္းေၾကာင္းမ်ား
(၂၀)ရာစု အေစာပိုင္းမွစ၍ ေမာ္ေတာ္ကား သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးသည္ ကုန္းလမ္းသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၏ အဓိကက်ေသာ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ ျဖစ္လာေသာ္လည္း ရထားသယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈသည္ အေျခခံက်ေသာ ခရီးသည္အမ်ားစုကို တင္ေဆာင္ႏုိင္ေသာ ပထမဆံုး သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈပံုစံ ျဖစ္ပါသည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္မွစ၍ ေရေႏြးေငြ႔ ပိုက္လိုင္းသံုးရထားမ်ား (streamlined trains) မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ပွ်မ္းမွ်အျမန္ႏႈန္း တနာရီ (၁၃၀) ကီလိုမီတာႏွင့္ အျမန္ဆံုးအလ်င္ တနာရီ (၁၆၀) ကီလိုမီတာအထက္အထိ ေျပးဆြဲႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ထိုဝန္ေဆာင္မႈမ်ားသည္ ထိပ္တန္းေလယာဥ္ သယ္ေဆာင္မႈမ်ားကိုပင္ စိန္ေခၚယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါသည္။ အရွိန္အဟုန္ ေကာင္းဆဲမွာပင္ ဒုတိယကမၻာစစ္ေၾကာင့္ ရပ္တန္႔ခဲ့ရသည္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ အိုဓတ္ယု(Odakyu) လွ်ပ္စစ္ရထားကုမၸဏီမွ စတင္ၿပီး အက္စ္အက္စ္အီး ၃၀၀၀ (SSE 3000) အမ်ိဳးအစား ႐ိုမန္ဆည္းဆာ ရထားမ်ားကိုစတင္ အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။ အျခား ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားစြာ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ဂ်ပန္အင္ဂ်င္နီယာမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္မႈမ်ားျဖင့္ အႏၱရာယ္ကင္းစြာ တနာရီ ၁၄၅ ကီလိုမီတာႏႈန္းအထိ ေျပးဆြဲႏိုင္ေသာ ကမာၻ႔စံခ်ိန္တင္ ရထားမ်ား ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
ကမာၻ႔ပထမဆံုး ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ားကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွစတင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၆၄ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာတြင္ စတင္အသံုးျပဳခဲ့သည့္ တုိကိုင္းဒိုး ရွင္ကန္ဆန္ (Tokaido Shinkansen) ရထားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ပထမဆံုး ရွင္ကန္ဆန္ ဇီးရိုးစီးရီးမ်ားကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ကာ၀ါဆာကီ စက္ရံုႀကီးမ်ားတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး တိုက်ိဳ-နာဂိုယာ-က်ိဳတို-အိုဆာကာ လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ အျမန္ႏႈန္း တနာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ (၁၂၅ မိုင္ႏႈန္း) ျဖင့္ ေျပးဆြဲခဲ့ပါသည္။
အေျခခံအေၾကာင္းအရင္းမ်ား
ဂ်ပန္ႏွင့္ျပင္သစ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးတြင္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ားကို သံုးစြဲလာရျခင္း၏ တြန္းအားတရပ္မွာ ခရီးသည္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈႏႈန္း ျမင့္မားလာျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ၁၉၅၀ ႏွစ္လယ္ကာလမ်ားတြင္ ျမင့္မားလာေသာ စက္မႈစြမ္းအားမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ တိုကိုင္းဒိုး လမ္းမႀကီးေပၚတြင္ တိုကုိင္းဒိုး-ရွင္ကန္ဆန္္ ရထားစီမံကိန္းကို တိုက်ိဳႏွင့္ အိုဆာကာ ၾကားတြင္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့ပါသည္။ တိုကုိင္းဒိုး-ရွင္ကန္ဆန္ကုိ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပေသာ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ (၁) ရက္ေန႔၌ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါသည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္မူ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္တြင္ စီမံကိန္း စတင္ခဲ့ေသာ ပဲရစ္ႏွင့္လိုင္ယြန္ၾကား ပင္မလမ္းႀကီးကို အသစ္ျပန္လည္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ပါသည္။ အထက္ပါ ျဖစ္စဥ္ႏွစ္ရပ္လံုးကို သံုးသပ္ၾကည့္ပါက သာမန္ရထားမ်ားထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ေျပးဆြဲႏိုင္ေသာ ရထားမ်ားကို အထူးအသံုးျပဳရန္ ခြဲထုတ္လိုျခင္းျဖစ္သည္။ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုလံုးတြင္ (၃) နာရီအတြင္း ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးႏုိင္ၿပီး သယ္ေဆာင္မႈ အေခါက္ေရမ်ားကို ျပဇာတ္ဆန္ဆန္ ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအရာမ်ားသည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္လာျခင္း (သို႕) ျမန္ႏူန္းျမင့္ ရထားမ်ား စတင္အသံုးျပဳမႈျဖင့္ ၎ႏုိင္ငံမ်ားအတြင္း ကုန္သြယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ား တုိးတက္ေအာင္ျမင္လာျခင္း (Commercial success) ပင္ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ေလာင္စာဆီ ေစ်းႏႈန္းမ်ား ခ်ိဳသာလာျခင္း၊ အလိုအေလွ်ာက္ အသံုးၿပဳႏိုင္ေသာ စက္မႈနည္းပညာမ်ား ဖြံၿဖိဳးလာျခင္းႏွင့္ အေ၀းေျပးလမ္းမ်ားႏွင့္ ေလယာဥ္ကြင္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပးမႈမ်ားကို အစိုးရ ေထာက္ပံ့ေပးျခင္းတုိ႔မွလည္း ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား တိုးတက္လာမႈကို အေထာက္အကူ ျပဳေစခဲ့ပါသည္။ ဥေရာပႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ရထားမ်ားအေပၚ အေလးထား ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ကမာၻစစ္ႀကီးမ်ား အၿပီးတြင္ သိသိသာသာ တိုးတက္လာခဲ့ပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္မႈ ထိုကဲ့သို႕အေလးထား ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အလြန္ႀကီးမားေသာ အေ၀းေျပး လမ္းမ်ားႏွင့္ ေလယာဥ္ကြင္းမ်ားကို တည္ေဆာင္ႏိုင္သည္အထိပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎ႏိုင္ငံတြင္ ၿမိဳ႕တြင္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈမ်ားအား လံုး၀ လ်စ္လ်ဴရႈထားသည့္အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ အေ၀းေျပး ရထားလမ္းေၾကာင္းမ်ားသည္ အျခားဥေရာပႏွင့္ ဂ်ပန္ကို စိန္ေခၚယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သည့္အထိ အစိုးရမွ ထိန္းသိမ္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ထိုအခ်ိန္က အျခားႏုိင္ငံမ်ားထက္ လူဦးေရထူထပ္မႈ သိပ္မရွိျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။
ေလာင္စာဆီေစ်းႏႈန္းႏွင့္ လူဦးေရ ထူထပ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ရထားျဖင့္ ခရီးသြားလာမႈသည္ ကားႏွင့္သြားလာျခင္းကို စိန္ေခၚလာႏိုင္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ရထားတြင္အသံုးျပဳေသာ ေလာင္စာဆီ (gasoline engine) သည္ ကားထက္ ေလ်ာ့နည္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ တခါတရံတြင္လည္း မ်ားျပားစြာ အသံုးျပဳရျခင္းမ်ား ရွိတတ္ပါသည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထား အနည္းငယ္သာ ေလာင္စာဆီစြမ္းအင္ အသံုးျပဳရၿပီး က်န္သည့္လွ်ပ္စစ္ရထားမ်ားတြင္မူ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ပမာဏကိုသာ ျပည့္မီေအာင္ ျဖည့္တင္းေပးရပါသည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ လွ်ပ္စစ္ရထားလမ္း ကြန္ယက္မ်ားမွာ ဂ်ပန္ႏွင့္ ျပင္သစ္တြင္သာရွိၿပီး ႏ်ဴကလီးယားစြမ္းအင္မွ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကို ရယူပါသည္။ ေက်ာက္မီးေသြးမွ ေလာင္စာရယူၿပီး ေျပးဆြဲလွ်င္လည္း ဂ်င္နေရတာပါ၀ါမွ လ်ပ္စစ္ဓါတ္အား လံုေလာက္စြာရရွိျခင္းေၾကာင့္ အျခားေသာ ယာဥ္မ်ားထက္ သာလြန္ေသာ ခရီးသည္အေရအတြက္ လ်င္ျမန္မႈမ်ားႏွင့္ ေျပးဆြဲႏိုင္ပါသည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ရထားကဲ့သို႔ေသာ ရထားလမ္းပိုင္းဆိုင္ရာ ကြန္ယက္မ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ စက္မႈကုန္ၾကမ္းမ်ားသည္ အျခား၊ အျခားေသာ ေလယာဥ္တင္ (aircraft) မ်ားႏွင့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ အသံုးျပဳ ပစၥည္းမ်ားကဲ့သို႕အေျခခံ အေဆာက္အအံု အရည္အေသြးခ်င္း ယွဥ္ႏိုင္စြမ္းရွိရပါမည္။ နယ္သာလန္၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ စပိန္၊ ျပင္သစ္ စေသာႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးက႑ ေအာင္ျမင္ရျခင္း အဓိက အခ်က္မွာ ၿမိဳ႕တြင္းလူဦးေရ သိပ္သည္းမႈမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ျမန္္ႏႈန္းျမင့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ားကို အျခားဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ မတူဘဲ ဒုတိယကမာၻစစ္အႀကိဳကာလ ကတည္းကပင္ အသံုးျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ အေၾကာင္းမွာ အေမရိကန္ သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရး အေျခခံအေဆာက္အအံု ဖြံၿဖိဳးတုိးတက္မူ အားေကာင္းျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား၏ ေဆာက္လုပ္မူဆိုင္ရာ အေျခခံအေဆာက္အအံု (infrastructure)ကို တြက္ခ်က္ျခင္းမျပဳပါက ၎ရထားမ်ားသည္ သာမန္ျမန္ႏႈန္းရွိ အလယ္အလတ္တန္းစား ရထားမ်ားထက္ ပိုမိုၿပီး အက်ဳိးအျမတ္ ရရွိႏုိင္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ မ်ားျပားစြာသံုးစြဲရေသာ အမူထမ္း၊ ပညာရွင္မ်ား မလိုအပ္ျခင္းႏွင့္ လက္မွတ္မွရေသာ ဝင္ေငြမ်ားသည္ ခရီးအကြာအေဝးေပၚတြင္ မူတည္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အသံုးျပဳေသာ စရိတ္စက အားလံုးအတြက္ ရရွိေသာဝင္ေငြအခ်ိဳးသည္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ားတြင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါသည္။
ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထား အသံုးျပဳလ်က္ရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ား
ပံုမွန္အျမင့္မားဆံုး အသံုးျပဳေသာ အျမန္ႏႈန္း တနာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ (၁၂၄ မိုင္) ႏႈန္းျဖင့္ ေျပးဆြဲလ်က္ရွိေသာ ရထားမ်ားကို အသံုးျပဳလ်က္ရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။
- အာဂ်င္တီးနား (စီမံကိန္းအဆင့္)
- ၾသစႀတီးလီးယား (ပံုမွန္ တနာရီ ကီလိုမီတာ ၂၀၀ ႏႈန္း)
- ၾသစေၾတးလ် (ပံုမွန္ တနာရီ ကီလိုမီတာ ၂၀၀ ႏႈန္း၊ ယခု ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ တနာရီ ၂၃၀ ကီလိုမီတာထိ ရည္မွန္းထား)
- ဘယ္လ္ဂ်ီယံ
- တ႐ုတ္
- ခ်က္ရီပါတ္ဘလစ္ (ပန္ဒိုလီဒို၊ တနာရီ ၂၃၇ ကီလိုမီတာႏႈန္းကို ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္စတင္အသံုးျပဳခဲ့)
- ဖင္လန္
- ျပင္သစ္
- ဂ်ာမနီ (ကိုလံုးမွ ဖရန္႔ဖတ္သို႔ တနာရီ ၃၀၀ကီလိုမီတာ/၁၈၆ မိုင္)
- အီတလီ
- ဂ်ပန္
- ေနာ္ေဝး
- ေပၚတူဂီ
- ရုရွား (စိန္႔ပီတာစဘတ္ႏွင့္ ေမာ္စကိုၾကား စီမံကိန္းေရးဆြဲၿပီး မၾကာမီ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေတာ့မည္ဟုသိရ)
- ေတာင္ကိုရီးယား
- စလိုဗက္ကီးယား
- စပိန္ (ပံုမွန္ တနာရီ ၂၀၀ ကီလုိမီတာ)
- ဆြီဒင္ (လက္ရွိ တနာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ ေျပးဆြဲေသာ ရထားမ်ားကို အသံုးျပဳလ်က္ရွိ၊ ႀကံ့ၾကာမူမ်ားရွိပါက ၂၀၅ ကီလိုမီတာႏႈန္းကို အသံုးျပဳပါသည္။ တနာရီ ၂၅၀ ကီလိုမီတာ ရထားမ်ားကို ေျပးဆြဲႏိုင္ရန္ စီစဥ္ထား)
- ဆြစ္ဇာလန္
- တူရကီ
- ထိုင္ဝမ္
- ၿဗိတိန္
- အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု
တည္ေဆာက္ဆဲ ျမန္ႏႈန္းျမွင့္ရထားလမ္း စီမံကိန္းမ်ား
အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံ၏ အျမင့္မားဆံုးေသာ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈစနစ္မွာ ဒပ္ဘလင္ (Dublin) မွ ေကာ့ခ္ (Cork) ထိေျပးဆြဲေပးေသာ အင္တာစီးတီး (Intercity) ဆားဗစ္ျဖစ္ပါသည္။ စြမ္းအားျမင့္ကားမ်ားႏွင့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ားတေလွ်ာက္ ပို႕ေဆာင္မႈႏႈန္း ျမင့္မားေစရန္ တနာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ၊ (၁၂၅) မိုင္ထိ တုိးခ်ဲ႕ေျပးဆြဲရန္ အစီအစဥ္ခ် လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ရွိခဲ့ပါသည္။ ဒပ္ဘလင္မွ ဘဲလ္ဖတ္စ္ (Belfast) လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္တြင္ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ေအာက္ပါအဆင့္ျမွင့္တင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ စီစဥ္ထားပါသည္။
- လမ္းေၾကာင္းမ်ားကို တြဲ၊ စက္ေခါင္းအသစ္မ်ားျဖင့္ အရည္အေသြး (၁ နာရီ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ (၁၂၅ မိုင္) ႏႈန္းထိျမင့္တင္ျခင္း
- လမ္းေၾကာင္းမ်ားတေလွ်ာက္ ရထားအသစ္မ်ားျဖင့္ တနာရီ ၂၄၀ ကီလိုမီတာ (၁၄၀)မိုင္ ႏႈန္းထိ ေျပးဆြဲႏိုင္ရန္ အရည္အေသြးျမွင့္တင္ျခင္း
ေတာင္အေမရိကရွိ အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံ၏ တီေအဗြီ (TAV) စီးရီးရထားမ်ားအား ပထမတန္း ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား (အလြန္ျမန္ဆန္ေသာႏႈန္း တနာရီ ၃၂၀ ကီလိုမီတာထိ) အျဖစ္ အဆင့္ျမွင့္တင္ရန္အတြက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ မတ္လမွ စ၍ စီမံကိန္းစတင္ခဲ့ၿပီး ပထမအဆင့္ကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယႏွစ္၀က္တြင္ ၿပီးဆံုးမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ ၎စီမံကိန္းသည္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ ျဗဴႏို႔စ္ေအးရီးစ္(Buenos Aries) ႏွင့္ ႐ိုဆာရီ႐ို ( Rosario) ၾကား အကြာအေ၀း ၂၈၆ ကီလိုမီတာ (၁၇၆ မိုင္)၊ ေကာ္ဒိုဘာ (Cordoba)ထိ အကြာအေ၀း ၇၁၀ ကီလိုမီတာ (၄၄၁)မိုင္၊ ထိုမွတဆင့္ ေကာ္ဒိုဘာမွ မာဒယ္ပလာတာထိ ခရီးအကြာအေ၀း စုစုေပါင္း ၁၁၂၀ ကီလိုမီတာ (၆၉၅) မိုင္ကို ဆက္သြယ္ေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
ခရိုေအးရွားႏိုင္ငံတြင္မူ ဇာဂရက္(Zagreb) ႏွင့္ ရီဂ်က္ကာ (Rijeka) ၾကား ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားလမ္း တည္ေဆာက္မႈစီမံကိန္းကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ၿပီးဆံုးမည္ဟု သိရွိရပါသည္။
တူရကီႏိုင္ငံတြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ အန္ကာရာ (Ankara) ႏွင့္ အဓိကဆက္သြယ္ေရးၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ အစၥတန္ဘူလ္ (Istanbul) ၿမ္ိဳ႕ေတာ္မ်ားၾကား ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားလမ္း တည္ေဆာက္မူကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယႏွစ္ဝက္တြင္ စတင္ခဲ့ပါသည္။
ထရီနီဒက္ႏွင့္တိုဘာကို ႏိုင္ငံတြင္ ၎ႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳေတာ္မ်ားျဖစ္ေသာ Port of Spain ႏွင့္ ဆန္ဖာနန္ဒို (Sen Fernando) ၾကား ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထား ဆက္သြယ္ေျပးဆြဲမႈကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ စတင္ႏိုင္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားပါသည္။
ကေနဒါႏိုင္ငံတြင္လည္း အြန္ေတရီယို (Ontario)ႏွင့္ ကြီဘက္ (Quebec)သို႔ ဝင္ဆာ (Windsor)၊ အြန္ေတရီယိုမွ မြန္ထရီယယ္လ္ (Montréal)၊ ကြီးဘက္သို႔ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားမ်ား ေျပးဆြဲႏိုင္ရန္ စီစဥ္လွ်က္ရွိပါသည္။
ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ လက္ရွိအသံုးျပဳေနေသာ က်ည္ဆံရထားမ်ား
Related Posts
1. ရထားနဲ႔ေလယာဥ္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ျခင္း
2. Maglev လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ရထား
ရည္ညႊန္းကိုးကား
Wikipedia
You received this email because you are subscribed to the real_time feed for http://www.mymetroworld.org/feeds/posts/default. To change your subscription settings, please log into RSSFWD.