အေရွ႕အလယ္ပုိင္းရွိ အဏုျမဴ စြမ္းအားရွင္ ႏုိင္ငံမ်ား ႏွင့္ အားၿပိဳင္မႈမ်ား
-တီေက-
အစၥေရး
အစၥေရး သည္ ႏ်ဳကလီးယား လက္နက္ရွိသည္ ဟု တရား၀င္ ေျပာဆုိျခင္းမရွိေသာ္ျငား ႏုိင္ငံတကာမွ ၎၌ အစြမ္းထက္ျမက္ ေသာ ႏ်ဳကလီးယားလက္နက္မ်ားပုိင္ဆုိင္ထားျပီ ဟု ယုံၾကည္ေနၾကသည္။ ႏ်ဳကလီးယား ထိပ္ဖူးတပ္ ဒုံးမ်ား ၇၅ ခု မွ ၂၀၀ အတြင္းပုိင္ဆုိင္ထားသည္ ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္။ အစၥေရး မွ ႏ်ဳကလီးယား မေဖာက္ခြဲေရးစာခ်ဳပ္ (NNPT) ၌ လက္မွတ္ထုိးထား ျခင္း မရွိ ၍ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢ ႏ်ဳကလီးယား ေစာင့္ၾကည့္ အဖြဲ႕ ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ အဏုျမဴ စြမ္းအား အဖြဲ႔ (IAEA) ၏ ၀င္ေရာက္စစ္ေဆးမႈ ႏွင့္ ပိတ္ဆုိ႔ရန္ျခိမ္းေျခာက္ မႈ မ်ား မရွိေသးပါ။ အီရန္ ႏွင့္ အျခား NNPT ၌ ဆုိင္းထုိး ထားေသာ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ား မွ IAEA မွ အစၥေရးအေပၚ ထုတ္ျပန္ထားေသာ အစီရင္ခံစာ ကုိ ေလ့လာႏိုင္ရန္ ၾကိဳးပမ္း ၾကေသာ္လည္း အေမရိကန္ႏွင့္ ၎၏ မဟာမိတ္မ်ားက ပိတ္ထားသျဖင့္ မေက်နပ္ၾကေခ်။ အစၥေရး ၏ အဏုျမဴျဒပ္ေပါင္းဖုိ ကုိ ၁၉၆၄ ခု က ျပင္သစ္ ႏုိင္ငံ ၏ အကူအညီျဖင့္ နဂ္ကတ္သဲကႏာၱရ အတြင္း၌ လွ်ိဳ႕၀ွက္စြာတည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။ ေလာင္စာစြမ္းအင္မ်ား သာမက ႏ်ဳကလီးယားလက္နက္မ်ားအတြက္ လုံေလာက္ေသာ ပလူတုိနီယမ္ မ်ားကုိ ထုတ္လုပ္ေပးေနသည္ဟု ယူဆၾကပါသည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက အစၥေရးအား ႏ်ဳကလီးယားလက္နက္မ်ား တဖက္သက္ ပုိင္ဆုိင္မႈခြင့္ၿပဳထားၿခင္းသည္၊ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ားကုိ ႏ်ဳကလီးယားအင္အားၿဖင့္ ျခိမ္းေျခာက္ရန္ ခြင့္ၿပဳထားၿခင္းသာၿဖစ္ေၾကာင္း၊ အာရပ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက စြပ္စြဲေၿပာဆုိေနၾကသည္။
အီရန္
လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္ က အီရန္သမၼတ အာမက္ ဒင္နီ ဂ်ာဒ္ မွ အီရန္ႏုိင္ငံသည္ ကမာၻ အဏုျမဴ တုိင္းျပည္မ်ား စာရင္း၀င္ သြားျပီျဖစ္ေၾကာင္းေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျပီးေနာက္ အီရန္၏ အဏုျမဴ ထုတ္လုပ္ေရးအေပၚ ရပ္တန္႔ သြားေစရန္ ႏုိင္ငံတကာမွ ဖိအားေပးမႈမ်ား၊ ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ျပီးခဲ့သည့္မတ္လအတြင္း ကုလသမဂၢ လုံျခံဳေရးေကာင္စီ မွ တတိယံမၸိ အီရန္ႏုိင္ငံအား ပိတ္ဆုိ႔မူ ျပဳလုပ္ရန္ သေဘာတူညီခဲ့ၾကသည္။ အီရန္မွ ၎၏ အဏုျမဴ ႏုိင္ငံ ထူေထာင္ေရးရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျငိမ္းေရးေရးသေဘာသာ ေဆာင္ပါသည္ ဟု ခုိင္မာစြာ ေျပာဆုိေသာ္ျငား အမ်ားစု မွာ အီရန္သည္ ႏ်ဳလက္နက္ ထုတ္လုပ္ရန္ ၾကိဳးပမ္းေနသည္ဟု ယုံၾကည္ေနၾကသည္။ သဘာမ်ားက စီးပြားေရး က်ဆင္းေနေသာ အီရန္မွ ႏ်ဳလက္နက္ ထုတ္လုပ္ရန္ ၾကြယ္၀လာမႈအတြက္ ကုိယ္ပုိင္ျဒပ္ေပါင္းဖုိမ်ားတည္ေဆာက္လာမႈမွာ စီးပြားေရးအျမင္အရအဓိပၸါယ္ မရွိဟု သုံးသပ္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေရး ရႈေထာင့္ အျမင္၌ မူ အီရန္မွ ကုိယ္ပုိင္ႏ်ဳအစီအစဥ္ အတြက္ ဂုဏ္ယူ တက္ၾကြေနျပီး ေဒသတြင္း ၌ အင္အားေတာင့္တင္းလာေနပါသည္။ အီရန္ ၏ ႏ်ဳ ကလီးယားအစီအစဥ္ မွာ ေသခ်ာေရရာမႈ မရွိေသးပါ။ ဒီဇင္ဘာလ အတြင္း အေမရိကန္ ေထာက္လွမ္းေရးမွ အီရန္သည္ ၂၀၀၃ ခုထိ အဏုျမဴလက္နက္ထုတ္လုပ္ရန္ အစီအစဥ္ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္၌ မူ ရပ္တန္႔ထားခဲ့ျပီး ျပန္လည္ စတင္မည့္ အရိပ္အေယာင္မ်ားမေတြ႔ရပါဟု ေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။
ဆီးရီးယား
အေမရိကန္အိမ္ျဖဴေတာ္မွ ဆီးရီးယားသည္ ေျမာက္ကုိရီးယား အကူအညီျဖင့္ လွ်ိဳ႕၀ွက္အဏုျမဴ ျဒပ္ေပါင္းဖုိ တခု ကုိတည္ေဆာက္ေနေၾကာင္းစြပ္စြဲသြားပါသည္။ ၎ ျဒပ္ေပါင္းဖုိ အား အစၥေရးတုိ႔မွ ယမန္ႏွစ္ က ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ ဖ်က္ဆီးခဲ့ပါသည္။ ဆီးရီးယား ၏ အဏုျမဴႏုိင္ငံထူေထာင္ေရး အစီအစဥ္မွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ျခင္းမျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း အိမ္ျဖဴေတာ္မွ ေျပာဆုိသြားပါသည္။ ဆီးရီးယား မွ ထိုစြပ္စြဲခ်က္မ်ားသည္ အေျခအျမစ္မရွိ၊ အဓိပၸါယ္မဲ့ သည္ ဟု ျပန္လွန္ ေျပာဆုိပါသည္။ ဆီးရီးယားသည္ အီရန္ႏွင့္ အရင္းႏွီးဆုံး မဟာမိတ္ ျဖစ္ျပီး အျပန္အလွန္ ကာကြယ္ေရး သေဘာတူနားလည္မႈ မ်ား တည္ေဆာက္ထားပါသည္။ အာရပ္တုိင္းျပည္မ်ား ၾကားမွ ဆန္းၾကယ္စြာ အီရန္ႏုိင္ငံ၏ ႏ်ဳကလီးယား အစီအစဥ္အား အျပည့္အ၀ေထာက္ခံခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံမွာ ဆီးရီးယား သာ ျဖစ္ပါသည္။
အီဂ်စ္
မၾကာေသးမွီ က အီဂ်စ္သည္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ထုတ္လုပ္ရန္ အဏုျမဴစြမ္းအင္ စက္ရုံမ်ား တည္ေဆာက္ မည္ဟု ေၾကညာခဲ့ပါသည္။ တုိင္းျပည္ ၏ စြမ္းအင္ ဖူလုံေရးသည္ တုိင္းျပည္ တုိးတက္ထြန္းကားလာမႈအတြက္ အေရးၾကီးသည္ ဟု ဆုိခဲ့ပါသည္။ အေမရိကန္မွ လုိအပ္ေသာ အကူအညီမ်ားကုိ ေပးရန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့ျပီး အီဂ်စ္ ၏ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အဏုျမဴ နည္းပညာ အသုံးခ်လုိမႈသည္ အီရန္ႏ်ဳ အစီအစဥ္ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္၍ မရဟု လည္း ေျပာဆုိသြားပါသည္။ ၁၉၈၀ ႏွစ္မ်ားက အီဂ်စ္မွ အဏုျမဴလက္နက္မ်ား ထုတ္လုပ္ရန္အစီအစဥ္ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း NNPT မွခြင့္ျပဳခ်က္ မရရွိခဲ့ပါ။ ထုိအခ်ိန္မွ စ၍ အီဂ်စ္သည္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း၌ လူမ်ားစြာ ေသေၾက ပ်က္စီးႏုိင္သည္ စြမ္းအားၾကီး လက္နက္မ်ား ပေပ်ာက္ေရးလႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား ကုိဦးေဆာင္လာခဲ့သည္။
ပင္လယ္ေကြ႔ႏုိင္ငံမ်ား
ေဆာ္ဒီ သည္ ေရနံ ႏွင့္ သဘာ၀ ဓါတ္ေငြ႔ ၌ ကမာၻအၾကီးမားဆုံး ထုတ္လုပ္သည့္ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ္လည္း လက္ရွိအခ်ိန္၌ လူသုံးအဏုျမဴစြမ္းအင္ေလာင္စာမ်ားကုိ စတင္ထူေထာင္ေနပါသည္။ အီရန္၏ ႏ်ဳကလီးယား ထုတ္လုပ္လာမႈ အား ျပန္လည္ ျပိဳင္ဆုိင္ တုံ႔ျပန္ရန္ အတြက္လည္းျဖစ္သည္ဟု ဆုိၾကသူမ်ားလည္းရွိပါသည္။ ပင္လယ္ေကြ႔ အိမ္နီးျခင္းႏုိင္ငံ မ်ား ၏ ႏ်ဳကလီးယား တီထြင္ေဖာ္ထုတ္ေနမႈမ်ားကုိ စုိးရိမ္မကင္း ရွိေနေသာ္ လည္း အေမရိကန္ မွ အီရန္ ၏ ႏ်ဳကလီးယား ျဒပ္ေပါင္းဖုိမ်ား ကုိ ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ရန္ကုိမူ မေထာက္ခံခဲ့ပါ။ ေဆာ္ဒီ ႏွင့္ အျခား ပင္လယ္ေကြ႕ ႏုိင္ငံမ်ား ျဖစ္ေသာ ဘရိန္း၊ ကူ၀ိတ္၊ အုိမင္၊ ကာတာ၊ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ား ႏုိင္ငံ တုိ႔ ပူးေပါင္း ထားေသာ ပင္လယ္ေကြ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ေကာင္စီ (GCC) မွ ေန၍ လူသုံး အဏုျမဴ စြမ္းအင္အစီအစဥ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ရန္ေၾကညာခဲ့ပါသည္။ ဇန္န၀ါရီလ ၌ ျပင္သစ္သည္ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ား ႏုိင္ငံ အတြက္ အဏုျမဴျဒပ္ေပါင္းဖုိ တခု ကူညီ တည္ေဆာက္ေပးရန္ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိခဲ့ပါသည္။
ေဂ်ာ္ဒန္
ယမန္ႏွစ္ က ေဂ်ာ္ဒန္ ဘုရင္ အဗၺဒူလာ က အစၥေရး ဟာဆစ္ သတင္းစာ အား အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ရွိ အဏုျမဴ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ေျပာင္းလဲလာသည္ ဟု ေျပာဆုိသြားခဲ့ပါသည္။ ေဂ်ာ္ဒန္မွ လွ်ပ္စစ္ ဓါတ္အားႏွင့္ ေရသန္႔စင္ေရး ၀န္ေဆာင္မႈ အတြက္ ၎၏ ပထမဆုံးေသာ အဏုျမဴျဒပ္ေပါင္းဖုိ အား လာမည့္ ၂၀၁၅ ခု၌ အျပီးတည္ေဆာက္သြားမည္ ဟု ေၾကညာခဲ့ပါသည္။အီဂ်စ္ ႏွင့္ ပင္လယ္ေကြ႔ အုပ္စု ႏုိင္ငံမ်ား အဏုျမဴ လုပ္ငန္းမ်ား ေဖာ္္ေဆာင္လာမႈ အေပၚ လုိက္လံ၍ လုပ္ရျခင္းဟု ေဂ်ာ္ဒန္ဘုရင္က ေျပာသြားပါသည္။
Rest of your post
ေဒၚစႏၵာ၀င္း ျပန္လြတ္လာျပီ
ကြယ္္လြန္သူ အာဏာရွင္ ဦးေန၀င္း ရဲ႕သမီး ေဒၚစႏၵာ၀င္း ( ၅၆ ႏွစ္) ဟာ မေန ့က ျပန္လြတ္လာတယ္လို႔ ့သိရပါတယ္။ သူမနဲ ့အတူ အထိမ္းသိမ္း ခံရတဲ့ ခင္ပြန္း ေအးေဇာ္၀င္း (၆၀ ႏွစ္)၊ သား မ်ားျဖစ္တဲ့ ေအးေန၀င္း ( ၃၁ ႏွစ္)၊ ေက်ာ္ေန၀င္း ( ၂၉ ႏွစ္)၊ ဇြဲေန၀င္း (၂ရ ႏွစ္) တို ့ကေတာ့ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ျခင္းမရိွေသးပါဘူး။
ေဒၚစႏၵာ၀င္းဟာ ၂၀၀၂ခုနစ္မွာ အာဏာသိမ္းဖုိ႔ ၾကံစည္မႈအၿပစ္နဲ႔ စြပ္စြဲၿခင္းခံရၿပီး သားၿဖစ္သူေတြ ႏွင့္အတူ အထိမ္းသိမ္းခံရသူျဖစ္တယ္။ သူမဟာဦးေန၀င္းရဲ႕အားကိုးရဆံုး သမီးအျဖစ္ လူသိမ်ားခဲ့သူ ျဖစ္တယ္။ သူမအေဖန႔ဲ စစ္တပ္ၾကားမွာ အာဏာေ၀ၿခမ္းေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ သူမဟာ ေျခသြက္လက္သြက္ လုပ္ေပး ခဲ့တယ္။
မဆလေခတ္ တေလ်ာက္လံုးမွာေတာ့ ေဒၚစႏၵာ၀င္းဟာ ဦးသန္းေရြသမီးလိုပဲ ေဟ့ာရမ္းမႈေတြနဲ႔ လည္း နာမည္ ထြက္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ တပ္အတြင္း ဗိုလ္မႈးၾကီးရာထူးကို ရရိွခဲ့တယ္လို႔ သိရတယ္။ ၈ေလးလံုး လူထု အေရး ေတာ္ပံုၾကီး ကာလမွာ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ခင္ညြန္႔နဲ႔အတူ အၾကမ္းဖက္လုပ္ငန္းေတြ ကိုလုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပခဲ့သူေတြကို ေခါင္းျဖတ္မႈေတြ၊ အစာထဲအဆိပ္္ခတ္မႈေတြ ကို မီးရိႈ႔မႈ ၊ ဂိုလ္ေဒါင္ေဖါက္မႈနဲ ့ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ ကိုလုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ရန္ ၾကိဳးပမ္းမႈေတြကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။
သူမကို လူထုျမင္ကြင္းမွာ ေနာက္ဆံုးျမင္ခဲ့ရတဲ့ပြဲေတြ ကေတာ့ သူမဖခင္ ဦးေန၀င္း အသက္၉၀ ျပည့္ေမြးေနပြဲမွာ သူမကိုေတြ႔ ခဲ့ရတယ္။ ဦးေန၀င္း လူရင္းၾကီးေတြ သာတက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ဒီိထဲက အဖြားၾကီးတေယာက္က ေတာ့ ဒီလိုသမီးမ်ိဳး ကေတာ့ရွားတယ္ လို ့ခ်ီးၾကဴးခဲ့တယ္။ ေနာက္တခုပြဲကေတာ့ မက္သဒစ္ေက်ာင္းသားေဟာင္းမ်ားစုံစည္းတဲ့ ပြဲတပြဲမွာ သူမဟာ ဖိလစ္ပိုင္ တီး၀ိုင္း တီးတဲ့ တန္ဂို တီးလံုးမ်ား ၾကားမွာ လိပ္ျပာ တေကာင္ လို ၀ဲကာပ်ံကာ ကခုန္ေနတာကိုေတြ႔ ရပါတယ္။ ဦးေန၀င္း ဇရာေထာင္းလာတာနဲ ့အမ်ွ သူမရဲ႔ စစ္တပ္အတြင္း ၾသဇာလြမ္းမိုးမႈ ေတြက်ဆင္းလာတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ေနအိမ္မွာ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခံထိမ္းသိမ္းခဲ့ရ ပါတယ္။
ဘာျဖစ္လို ့နအဖ အေနနဲ ့ ေဒၚစႏၵာ၀င္း ကို ျပန္လြတ္လာတာလဲဆိုတာ ေမးခြန္း ရိွေနပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို၀င္ေစခ်င္တာလား၊ ဦးသန္းေရြက အာဏာကို ထိမ္းသိမ္းထားနိင္တဲ့ အေျခအေနကို ယံုၾကည္မႈရိွေနလို႔ လား ဆိုတာေတြကေတာ့ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္နိင္ေခ် တခုကေတာ့ ေဒၚစႏၵာ၀င္း အပါအ၀င္ မဆလအေဟာင္းမ်ား၊ စစ္တပ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းမ်ား၊တစညမ်ား၊ ယခင္ေထာက္လွမ္းေရး မ်ားအားလံုးဟာ အားလံုးဟာ အာဏာ စည္း၀ိုင္းအျပင္ဖက္ ကို ေရာက္ရိွေနၾကျပီး လူထုအတြင္း၊ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ား နဲ႔စစ္တပ္အတြင္းမွာ ၾသဇာမရိွ သူမ်ားျဖစ္ေနၾကပါတယ္။
သုိ႔ပင္ေသာ္ၿငားလည္း သူမ၏ ေဆးတကၠသုိလ္ေက်ာင္းေနဖက္သူငယ္ခ်င္း ေတြနွင္႔ နီးစပ္သူေတြဟာ လက္ရွိ အာဏာရ န၀တဗုိလ္ခ်ဴပ္ ေတြ ရဲ႕ ဇနီးေတြၿဖစ္ေနတာေၾကာင့္ သူမဟာ သူမ ယုံၾကည္ရေသာ လက္ရွိ န၀တ ဗုိလ္ခ်ဴပ္ေတြ နဲ႔ ၿပန္လည္နီးစပ္ေအာင္ ဆက္ဆံမႈေတြၿပဳလုပ္လာ ႏုိင္ဖြယ္ရွိတယ္လုိ႔ တခ်ိဳ႕ တပ္တြင္းနီးစပ္ေသာ အသုိင္းအ၀ုိင္းက ေၿပာဆုိေနၾကပါတယ္။ တပ္တြင္းမွာ ဂလဲ့စားေခ်တဲ့လုပ္ရပ္ေတြဟာ အထူးအဆန္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သန္းေရႊ အလွည့္ကုိေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ၾကရတာေပါ့။ သန္းေရႊမိသားစု လည္း အလွည့္က် မႏြဲ႔ စတမ္း ရင္ဆုိင္ဘုိ႔ ၿပင္ဆင္ထားၾကပါလို႔။
You received this email because you are subscribed to the real_time feed for http://komoethee.blogspot.com/feeds/posts/default. To change your subscription settings, please log into RSSFWD.